Overgewicht

Wat is overgewicht?

Van overgewicht is sprake als iemand meer weegt dan goed is voor zijn gezondheid. Of het gewicht al dan niet gezond is, is eenvoudig vast te stellen met de Body Mass Index (BMI). De BMI geeft de verhouding weer tussen gewicht en lengte. Bij een uitkomst van 25 tot 30 is er sprake van matig overgewicht en bij 30 of hoger is er sprake van ernstig overgewicht (obesitas). Een verhoogde middelomtrek geeft vooral aan dat er vetophoping is rond het middel, wat een verhoogd risico geeft op het krijgen van hart- en vaatziekten.

Welke klachten geeft overgewicht?

Overgewicht (met een vetverdeling rond de romp en vooral de buik) verhoogt het risico op hart- en vaataandoeningen, suikerziekte, hoge bloeddruk, sommige vormen van kanker, galziekten, gewrichtsaandoeningen, slaap-apneu (slaapstoornis door stokkende adem tijdens de slaap), jicht, onvruchtbaarheid, menstruatiestoornissen, psychische en sociale problemen. Ook bewegen mensen met overgewicht vaak minder, doordat dit zwaar gevonden wordt of door een slechte conditie, wat het overgewicht weer verder bevordert.

Hoe vaak komt overgewicht voor in de algemene bevolking?

In 2007 had 45% van de Nederlandse bevolking van twintig jaar en ouder matig dan wel ernstig overgewicht: 51% van de mannen en 40% van de vrouwen. Van de mannen had 41% matig overgewicht en 10% ernstig overgewicht. Van de vrouwen had 28% matig overgewicht en 12% ernstig overgewicht. ¹⁰⁷

Bij ouderen tussen de 50 en 70 jaar komt overgewicht volgens de BMI bij 43% en obesitas volgens de BMI bij 16% voor. Obesitas volgens de middelomtrek komt voor bij 44%. ⁴⁷³

Hoe vaak komt overgewicht voor bij mensen met een verstandelijke beperking?

In de Nederlandse GOUD-studie onder ouderen met een verstandelijke beperking bleek dat matig overgewicht volgens de BMI even vaak voor kwam als in de algemene bevolking, namelijk 38%, maar meer ernstig overgewicht (obesitas) volgens de BMI, namelijk 26%. Centrale obesitas, volgens de middelomtrek, komt even vaak voor als in de algemene bevolking, namelijk 46%. Vrouwen, mensen met een hogere leeftijd, mensen met een lichtere verstandelijke beperking die zelfstandiger wonen en zelfstandiger zijn in het uitvoeren van dagelijkse vaardigheden zoals eten koken en boodschappen doen hebben meer risico op overgewicht en obesitas. Ook het gebruik van atypische antipsychotica (een bepaald type gedragsbeïnvloedende medicatie) geeft een verhoogd risico op obesitas. ^{474   475}

In het Europese POMONA onderzoek (vragenlijsten) onder een gelegenheidssteekproef van 1.269 volwassenen met een verstandelijke beperking werd bij 50,5% overgewicht geregistreerd: bij 28,2% matig overgewicht en bij 22,3% ernstig overgewicht. ¹⁰⁸

In een Engelse studie onder 1.119 volwassenen van 20 jaar en ouder met een verstandelijke beperking was de prevalentie voor matig overgewicht 28% en ernstig overgewicht 20,7% (samen 48,7%). ¹⁰⁹

In een Nederlandse studie onder 744 volwassenen met een verstandelijke beperking bleek 32% matig overgewicht te hebben en 10% ernstig overgewicht (samen 42%). De risicogroepen waren vrouwen, mensen met een (zeer) lichte of matige verstandelijke beperking, ouderen en mensen met het downsyndroom. ¹¹⁰

De prevalentie van overgewicht bij het downsyndroom is 31 tot 47%. ¹¹¹
Andere syndromen die gepaard gaan met overgewicht, zijn onder andere het angelmansyndroom, het prader-willisyndroom, het turnersyndroom, het bardetbiedlsyndroom en 48, xxxy syndroom. ^{112   476}

In een Engelse studie wordt gewezen op het risico van het overvoeden van kinderen met cerebrale parese, die gevoed worden met een maagsonde (PEG). ¹¹³