Urinesteenlijden

Wat is urinesteenlijden?

In de urine zitten afvalstoffen die met het plassen worden afgevoerd. Als afvalstoffen niet helemaal in de urine oplossen, kunnen in het nierbekken kristallen of steentjes ontstaan. Dit noemen we urinestenen (of nierstenen). Deze kunnen in de nieren, urineleiders, blaas of plasbuis zitten.

Welke klachten geeft urinesteenlijden? ⁴⁰⁶

Kleine urinestenen kunnen ongemerkt uitgeplast worden. Maar als een wat groter steentje vanuit het nierbekken in de urineleider terechtkomt, kan deze klem komen te zitten. Dit geeft een aanval van pijn in de zij of de buik. De urineleider probeert de steen steeds wat verder naar de blaas toe te werken. Dit geeft steeds een heftige pijngolf in de zij of de buik. De pijn komt in golven (koliekpijn). Wanneer de urineleider even stopt met 'knijpen', is de pijn even weg.

Tijdens een pijngolf lukt het niet om stil te zitten of stil te liggen. Er kan misselijkheid en braken zijn. Omdat de urinesteen langzaam naar de blaas toe schuift, verplaatst de pijn zich ook geleidelijk van de zij naar de zijkant van de buik of naar de onderbuik. Meestal komt de steen na enkele dagen in de blaas, waarna de klachten bijna altijd over zijn. De steen wordt een paar dagen later uitgeplast, soms pas na enkele weken. Omdat de plasbuis wat wijder is dan de urineleider, doet het uitplassen meestal geen pijn meer. Soms is er wat bloed bij de urine.

Hoe vaak komt urinesteenlijden voor in de algemene bevolking?

De incidentie (het aantal nieuwe gevallen per jaar) van urinesteenaanvallen in de huisartsenpraktijk is ongeveer 0,3% per jaar. Kinderen en adolescenten hebben zelden een urinesteen, maar vanaf de volwassen leeftijd neemt de incidentie toe; mannen hebben ongeveer 2 maal zo vaak een urinesteen als vrouwen. De jaarprevalentie (hoe vaak het voorkomt) van urinesteenaanvallen wordt geschat op 0,8%. Wie een eerstegraadsfamilielid met een urinesteen heeft, heeft een 2 tot 3 maal zo grote kans om een urinesteen te krijgen als anderen. De helft van de patiënten krijgt binnen 7 tot 8 jaar na de eerste aanval een tweede aanval. Er zijn geen factoren bekend die voorspellen wie een recidief (tweede of volgende aanval) krijgt. ⁴⁰⁶

Hoe vaak komt urinesteenlijden voor bij mensen met een verstandelijke beperking?

Het is onbekend hoe vaak urinesteenlijden voorkomt bij mensen met een verstandelijke beperking.

Wel hebben mensen met het lesh-nyhansyndroom  ⁴⁰⁷  en het williamssyndroom  ⁴⁰⁸  al op jonge leeftijd een verhoogde kans op urinesteenlijden.