Overgangsklachten
Wat is de overgang?
De laatste menstruatie in het leven van een vrouw heet menopauze. De perimenopauze (overgang) is de periode vanaf het moment dat de menstruaties onregelmatiger worden tot een jaar na de menopauze. De postmenopauze is de periode die een jaar na de laatste bloeding aanvangt.
Welke klachten geeft de overgang?
Tot de typische overgangsverschijnselen door gevolge van hormonale veranderingen rekent men: onregelmatige menstruaties, al dan niet met meer, langduriger of juist minder bloedverlies dan voorheen; vasomotorische klachten zoals opvliegers (korte, plotselinge en hevige warmtesensaties, meestal in gezicht, hals en op de borst, al dan niet gevolgd door transpireren), (nachtelijk) zweten; vaginale droogheid, dyspareunie (pijn bij het vrijen). Uit deze typische klachten kunnen andere klachten ontstaan. Zo kan nachtelijke zweten slaapstoornissen veroorzaken met moeheid als gevolg.
Voor mensen met een verstandelijke beperking is het soms niet mogelijk om genoemde klachten kenbaar te maken. Het kan zijn dat de omgeving dan alleen een gedragsverandering opmerkt.
Hoe vaak komen overgangsklachten voor in de algemene bevolking?
De leeftijd waarop de helft van de Nederlandse vrouwen de menopauze bereikt heeft, is gemiddeld 50 tot 51 jaar (meestal tussen de 40 en 60 jaar). Vrouwen die roken, bereiken gemiddeld vroeger de menopauze.
60% procent van de vrouwen heeft overgangsverschijnselen in de jaren rond de menopauze, met name vasomotorische klachten. Slechts een gering deel van hen zoekt medische hulp. In morbiditeitregistraties is de incidentie van perimenopauzale klachten in de huisartspraktijk ongeveer 17 per 1000 vrouwen per jaar. De prevalentie van de vasomotorische klachten is het hoogst in de perimenopauze. De menstruele cyclusveranderingen treden (per definitie) op in de perimenopauzale periode. De klachten ten gevolge van urogenitale atrofie (het schraal worden van de urinewegen en de vagina) nemen vooral toe in de postmenopauzale periode (bij 15-30% afhankelijk van de leeftijd). 444
Hoe vaak komen overgangsklachten voor bij mensen met een verstandelijke beperking?
Hoe vaak vrouwen met een verstandelijke beperking overgangsklachten hebben is onbekend. Uit een interview met 15 vrouwen met een verstandelijke beperking bleek dat zij weinig kennis en begrip hadden over de overgang. Zij zouden daarom niet gauw met klachten over de overgang komen. Een aantal vrouwen gaf aan in elk geval blij te zijn dat de menstruatie niet meer kwam. 445
Verder is de omgeving niet altijd bedacht op overgangsklachten of wordt er weinig aandacht aan besteed. 609
Er wordt gesuggereerd dat vrouwen met een verstandelijke beperking eerder in de overgang komen. 445 , 446 , 447
Dit is vooral onderzocht bij het downsyndroom 448 , 449 , 450 451 en het fragiele x-syndroom 452 , 453 , 454 .
De gemiddelde leeftijd van de menopauze bij vrouwen met het downsyndroom is in onderzoek vastgesteld op 44 tot 46 jaar. 449 , 450
De leeftijd waarop vrouwen met het syndroom van Down in de overgang komen, is gerelateerd aan de leeftijd waarop zij dementie ontwikkelen en overlijden (eerder in de overgang geeft een hoger risico op eerdere dementie en overlijden). 610
372
372Bouma J, De Jonge M, De Laat EAT, Eekhof H, Engel HF, Groeneveld FPMJ, Stevens NTJM, Verduijn MM, Goudswaard AN, Opstelten W, De Vries CJH. NHG-Standaard De overgang (eerste herziening). Nederlands Huisartsen Genootschap, 2012.
Bouma J, De Jonge M, De Laat EAT, Eekhof H, Engel HF, Groeneveld FPMJ, Stevens NTJM, Verduijn MM, Goudswaard AN, Opstelten W, De Vries CJH. NHG-Standaard De overgang (eerste herziening). Nederlands Huisartsen Genootschap, 2012.
373
373Willis DS. A decade on: what have we learnt about supporting women with intellectual disabilities through the menopause? J Intellect Disabil. 2008 Mar;12(1):9-23.
Willis DS. A decade on: what have we learnt about supporting women with intellectual disabilities through the menopause? J Intellect Disabil. 2008 Mar;12(1):9-23.
579
579Chou YC, Lu ZY, Pu CY. Menopause experiences and attitudes in women with intellectual disability and in their family carers. J Intellect Dev Disabil. 2013 Jun;38(2):114-23.
Chou YC, Lu ZY, Pu CY. Menopause experiences and attitudes in women with intellectual disability and in their family carers. J Intellect Dev Disabil. 2013 Jun;38(2):114-23.
373
373Willis DS. A decade on: what have we learnt about supporting women with intellectual disabilities through the menopause? J Intellect Disabil. 2008 Mar;12(1):9-23.
Willis DS. A decade on: what have we learnt about supporting women with intellectual disabilities through the menopause? J Intellect Disabil. 2008 Mar;12(1):9-23.
374
374Carr J, Hollins S. Menopause in women with learning disabilities. J Intellect Disabil Res. 1995 Apr;39 ( Pt 2):137-9.
Carr J, Hollins S. Menopause in women with learning disabilities. J Intellect Disabil Res. 1995 Apr;39 ( Pt 2):137-9.
375
375Martin DM, Kakumani S, Martin MS, Cassidy G. Learning disabilities and the menopause. J Br Menopause Soc. 2003 Mar;9(1):22-6.
Martin DM, Kakumani S, Martin MS, Cassidy G. Learning disabilities and the menopause. J Br Menopause Soc. 2003 Mar;9(1):22-6.
376
376Ejskjaer K, Uldbjerg N, Goldstein H. Menstrual profile and early menopause in women with Down syndrome aged 26-40 years. J Intellect Dev Disabil. 2006 Sep;31(3):166-71.
Ejskjaer K, Uldbjerg N, Goldstein H. Menstrual profile and early menopause in women with Down syndrome aged 26-40 years. J Intellect Dev Disabil. 2006 Sep;31(3):166-71.
377
377Seltzer GB, Schupf N, Wu HS. A prospective study of menopause in women with Down’s syndrome. J Intellect Disabil Res. 2001 Feb;45(Pt 1):1-7.
Seltzer GB, Schupf N, Wu HS. A prospective study of menopause in women with Down’s syndrome. J Intellect Disabil Res. 2001 Feb;45(Pt 1):1-7.
378
378Cosgrave MP, Tyrrell J, McCarron M, Gill M, Lawlor BA. Age at onset of dementia and age of menopause in women with Down’s syndrome. J Intellect Disabil Res. 1999 Dec;43 ( Pt 6):461-5.
Cosgrave MP, Tyrrell J, McCarron M, Gill M, Lawlor BA. Age at onset of dementia and age of menopause in women with Down’s syndrome. J Intellect Disabil Res. 1999 Dec;43 ( Pt 6):461-5.
379
379Schupf N, Zigman W, Kapell D, Lee JH, Kline J, Levin B. Early menopause in women with Down’s syndrome. J Intellect Disabil Res. 1997 Jun;41 ( Pt 3):264-7.
Schupf N, Zigman W, Kapell D, Lee JH, Kline J, Levin B. Early menopause in women with Down’s syndrome. J Intellect Disabil Res. 1997 Jun;41 ( Pt 3):264-7.
380
380Rodriguez-Revenga L, Madrigal I, Badenas C, Xunclà M, Jiménez L, Milà M. Premature ovarian failure and fragile X female premutation carriers: no evidence for a skewed X-chromosome inactivation pattern. Menopause. 2009 Sep-Oct;16(5):944-9
Rodriguez-Revenga L, Madrigal I, Badenas C, Xunclà M, Jiménez L, Milà M. Premature ovarian failure and fragile X female premutation carriers: no evidence for a skewed X-chromosome inactivation pattern. Menopause. 2009 Sep-Oct;16(5):944-9
381
381Bussani C, Papi L, Sestini R, Baldinotti F, Bucciantini S, Bruni V, Scarselli G. Premature ovarian failure and fragile X premutation: a study on 45 women. Eur J Obstet Gynecol Reprod Biol. 2004 Feb 10;112(2):189-91.
Bussani C, Papi L, Sestini R, Baldinotti F, Bucciantini S, Bruni V, Scarselli G. Premature ovarian failure and fragile X premutation: a study on 45 women. Eur J Obstet Gynecol Reprod Biol. 2004 Feb 10;112(2):189-91.
382
382Sherman SL. Premature ovarian failure in the fragile X syndrome. Am J Med Genet. 2000 Fall;97(3):189-94.
Sherman SL. Premature ovarian failure in the fragile X syndrome. Am J Med Genet. 2000 Fall;97(3):189-94.
377
377Seltzer GB, Schupf N, Wu HS. A prospective study of menopause in women with Down’s syndrome. J Intellect Disabil Res. 2001 Feb;45(Pt 1):1-7.
Seltzer GB, Schupf N, Wu HS. A prospective study of menopause in women with Down’s syndrome. J Intellect Disabil Res. 2001 Feb;45(Pt 1):1-7.
378
378Cosgrave MP, Tyrrell J, McCarron M, Gill M, Lawlor BA. Age at onset of dementia and age of menopause in women with Down’s syndrome. J Intellect Disabil Res. 1999 Dec;43 ( Pt 6):461-5.
Cosgrave MP, Tyrrell J, McCarron M, Gill M, Lawlor BA. Age at onset of dementia and age of menopause in women with Down’s syndrome. J Intellect Disabil Res. 1999 Dec;43 ( Pt 6):461-5.
580
580Coppus AM, Evenhuis HM, Verberne GJ, Visser FE, Eikelenboom P, van Gool WA, Janssens AC, van Duijn CM. Early age at menopause is associated with increased risk of dementia and mortality in women with Down syndrome. J Alzheimers Dis. 2010;19(2):545-50.
Coppus AM, Evenhuis HM, Verberne GJ, Visser FE, Eikelenboom P, van Gool WA, Janssens AC, van Duijn CM. Early age at menopause is associated with increased risk of dementia and mortality in women with Down syndrome. J Alzheimers Dis. 2010;19(2):545-50.