Duizeligheid

Wat is duizeligheid?

In het algemeen verstaat men onder duizeligheid het gevoel dat beleefd wordt wanneer de relatie van de persoon tot de ruimtelijke omgeving verstoord is. Het is het ondergaan van bewegingspatronen, die er in werkelijkheid niet zijn. Duizeligheid is dus een illusie. Duizeligheid is altijd een symptoom, het is nooit een zelfstandig ziektebeeld.

Er zijn 3 vormen van duizeligheid: draaiduizeligheid (alles draait), een licht gevoel in het hoofd (het gevoel van wegraken) en bewegingsonzekerheid (een onvast gevoel in de benen). ²¹⁹

• Draaiduizeligheid heeft te maken met het evenwichtsorgaan. Als een evenwichtsorgaan niet goed werkt, krijgen de hersenen verkeerde informatie, waardoor alles lijkt te draaien. Voorbeelden zijn de ziekte van Ménière en kortdurende bewegingsafhankelijke duizeligheid (benigne paroxysmale positie duizeligheid, BPPD). Ook bepaalde syndromen gaan gepaard met deze duizeligheid, zoals het syndroom van Usher type I.
   
• Een licht gevoel in het hoofd of het gevoel bijna flauw te vallen kan worden veroorzaakt door spanningen, angst en somberheid. Dit kan gepaard gaan met snel oppervlakkig ademen (hyperventileren) en kan veroorzaakt worden door heftige emoties (bijvoorbeeld schrikken), vermoeidheid (bijvoorbeeld na lang staan), plotseling opstaan uit een stoel of bed, bloedarmoede, alcohol en bepaalde medicijnen die duizeligheid als bijwerking kunnen hebben. Bijvoorbeeld plaspillen, bloeddrukpillen, slaappillen, antidepressiva, enkele anti-epileptica, sommige pijnstillers en sommige antibiotica.
   
• Bewegingsonzekerheid komt voor bij neurologische aandoeningen, slecht zien, slecht horen, zwakte van de beenspieren, voetproblemen, suikerziekte en bij bijwerkingen van medicijnen.

Welke klachten geeft duizeligheid?

Bij draaiduizeligheid ziet men de omgeving draaien of men beleeft zelf te draaien of te vallen. Zweten, bleek en misselijk worden, braken, tijdelijk minder horen, oorsuizen of een vol gevoel in het oor kunnen ermee gepaard gaan. De klachten kunnen enkele seconden, maar ook weken duren. ²¹⁹

Duizeligheid in combinatie met de gevoeligheid voor geluid is beschreven bij een specifieke aandoening aan het evenwichtsorgaan. Duizeligheid kan als zeer bedreigend worden ervaren, deze brengt de mens letterlijk en figuurlijk uit balans. Er kan een gevoel van onzekerheid ontstaan in het totale dagelijkse leven.
De sociale en maatschappelijke gevolgen van duizeligheid zijn vaak groot. Zeker bij oudere mensen kan het soms leiden tot verlies van zelfstandigheid.

Voor mensen met een verstandelijke beperking is het soms niet mogelijk om genoemde klachten kenbaar te maken. Het kan zijn dat de omgeving dan alleen een gedragsverandering opmerkt. 

Hoe vaak komt duizeligheid voor in de algemene bevolking?

Deze klacht komt voor bij 0,7% (leeftijd 25 tot 44 jaar) tot 4,5% (leeftijd > 75 jaar) van de mensen in de algemene populatie met een gemiddelde van 2,7%. ²¹⁹

Hoe vaak komt duizeligheid voor bij mensen met een verstandelijke beperking?

Over het voorkomen van duizeligheid bij mensen met een verstandelijke beperking is geen literatuur gevonden. Er zijn redenen om aan te nemen dat duizeligheid bij mensen met een verstandelijke beperking vaker zal voorkomen gezien de hierboven genoemde oorzaken.

Bij kinderen is gevonden dat duizeligheid vaker voorkwam bij hen die stemmingsstabiliserende medicatie gebruikten. ⁵¹⁵  Duizeligheid is een bekende bijwerking van sommige anti-epileptica.