Huidaandoeningen

Wat zijn huidaandoeningen?

Er zijn veel verschillende soorten huidaandoeningen die pijn kunnen doen, jeukklachten of ander ongemak geven. In de algemene populatie komen huidaandoeningen vaak voor.

Mensen komen het meest frequent bij de huisarts met klachten van huidinfecties (huidschimmels/ dermatomycosen, wondroos/ erysipelas, krentenbaard/ impetigo), goedaardige huidaanhangsels, moedervlekken, verschillende soorten eczeem (seborroïsch eczeem, constitutioneel eczeem, contacteczeem), atheroomcyste (talgkliercyste), acne en urticariae (netelroos).

• Acne is een huidaandoening waarbij in de huid talgkliertjes verstopt of ontstoken raken en er puistjes ontstaan. Vooral bij mensen tussen de vijftien en vijfentwintig komt acne voor, maar ook op latere leeftijd kan het optreden.
• Constitutioneel eczeem is een jeukende huiduitslag bij mensen met een allergische aanleg.
• Contacteczeem is een irritatie van de huid, die ontstaat wanneer de huid in aanraking komt met bepaalde stoffen.
• Seborroïsch eczeem is een onschuldige aandoening die schilfering geeft en vooral in het gezicht, op het behaarde hoofd en op de oren voorkomt.
• Psoriasis is een chronische huidaandoening die gepaard gaat met witte/ zilvergrijze schilfering van de huid, roodheid en jeuk. Perioden van tijdelijke verslechtering of verbetering van de huid wisselen elkaar af. Psoriasis is niet besmettelijk.
• Huidinfecties zijn infecties van de huid door een schimmel, bacterie, virus of mijt.
• Netelroos (urticariae) is een jeukende huiduitslag met bleke tot roze, licht gezwollen vlekken, ook wel galbulten genoemd. De uitslag ontstaat plotseling en verdwijnt meestal binnen enkele uren tot dagen.

Welke klachten geven huidaandoeningen?

• Acne en puistjes. Kenmerkend voor acne zijn de mee-eters (comedonen) door ophoping van talg. Wanneer de talgklier ontstoken raakt, ontstaat er een rood puistje met uiteindelijk vaak een gele puskop. Soms kan acne littekens geven. Ontstoken puistjes kunnen gevoelig of pijnlijk zijn.
• Constitutioneel eczeem geeft jeuk, roodheid, zwelling, schilfers, puistjes, blaasjes, kloofjes of korstjes. Soms raken de eczeemplekken geïnfecteerd, dan kan er ook sprake zijn van pustels, pusvorming, gele korsten en pijn.
• Contacteczeem geeft de volgende klachten: Bij acuut eczeem gaan sterk jeukende, met vocht gevulde blaasjes samen met een diffuse, rode en vurige zwelling. De blaasjes barsten op den duur open, waardoor er vochtige plekken op de huid ontstaan. Deze plekken kunnen door bacteriële besmetting gaan ontsteken (secundaire infectie). Bij chronisch eczeem is de huid juist extreem droog, rood en schilferig. Verder is de huid verdikt en stug (lichenificatie), wat soms samengaat met kloofjes en pijnlijk kan zijn.
• Chronisch eczeem komt meestal aan de handen voor. Iemand met chronisch eczeem heeft vaak meer last van kloofjes en pijn dan van jeuk.
• Seborroïsch eczeem veroorzaakt een rode huid en er ontstaan gele, vettige schilfers, ook tussen de haren, op de haargrens, in de wenkbrauwen en achter en in de oren. Het eczeem kan ook jeuk veroorzaken.
• Psoriasis kan zich op verschillende manieren uiten: enkele plekjes of uitgebreide rode plekken met schilfering en jeuk. De schilfers zijn wittig of zilvergrijs en laten gemakkelijk los. De plekken komen vooral voor op elleboog en knie, op het hoofd en de onderrug. Soms zit het eczeem in de lichaamsplooien, bijvoorbeeld in de liezen, de oksels, de bilspleet of onder de borsten. De plekken kunnen een paar weken, maar soms ook levenslang blijven bestaan. Psoriasis kan ook nagelafwijkingen (kleine deukjes in de nagels) en gewrichtsklachten (vooral aan vingers en tenen) geven.
• Huidinfecties geven pijn, jeuk, roodheid, schilfering, blaasjes, kloven, witte uitslag, pustels en korsten. Het beeld kan erg variëren tussen de verschillende soorten infecties. Bij diepere infecties zoals wondroos kan er ook sprake zijn van koorts en algeheel ziek zijn.
• Netelroos (urticariae) geeft jeukende uitslag die plotseling ontstaat en meestal binnen enkele uren tot dagen weer verdwijnt. Het kan ook een bepaald deel van de dag (bijvoorbeeld alleen ´s avonds) voorkomen. Meestal is het een allergische/ overgevoeligheidsreactie, maar ook psychische factoren (spanning, stress) kunnen een rol spelen.

Voor mensen met een verstandelijke beperking is het soms niet mogelijk om bovengenoemde kenbaar te maken. Het kan zijn dat de omgeving dan alleen een gedragsverandering opmerkt.

Hoe vaak komen huidaandoeningen voor in de algemene bevolking?

De 1 jaars prevalentie van alle huidaandoeningen (waarmee mensen bij de huisarts komen) is 39,2%. ³²⁰
Voor de verschillenden huidaandoeningen apart is dit:

• acne 0,8% ³²¹
• constitutioneel eczeem ruim 1% ⁵⁷¹
• contacteczeem 4% ⁵⁷¹
• urticariae (netelroos) 0,73% ³²⁰
• psoriasis 0,76% ⁵⁷²
• bacteriële huidinfecties 3,2% en specifiek impetigo (krentenbaard) bij kinderen tot 9 jaar 3,0% ⁵⁷³
• schimmelinfecties aan de huid 3,1% (waarvan bijna de helft voetschimmel)
• scabiës (schurft) 0,04%
• virusinfecties aan de huid waaronder wratten 2,5%
• mollusca contagiosa (waterwratten) 2,7%
• herpes zoster (gordelroos) 0,38%
• herpes simplex (koortslip en genitale herpes) 0,25%. ³²⁰

Hoe vaak komen huidaandoeningen voor bij mensen met een verstandelijke beperking?

Dat is voor alle huidaandoeningen bij 43,8% tot 48,3% van de ouderen met een verstandelijke beperking. ³²⁷ , ³²⁸  Bij adolescenten en jong volwassenen met Down syndroom is dit percentage 56%. ⁵⁷⁴
Voor de verschillende huidaandoeningen apart is dit:

• Acne: in een Nederlands onderzoek werden de gezondheidsproblemen van 318 mensen met een verstandelijke beperking vergeleken met die van 48.443 mensen uit de algemene bevolking. De mensen met een verstandelijke beperking hadden 2,4 keer vaker acne (4,1% t.o.v. 2,3%). ³²⁹ . In een studie onder 203 mensen met downsyndroom had 5,9% acne. ³³⁰  Bij jongeren tussen de 10 en 28 jaar met Down syndroom is de prevalentie 71%, wat niet hoger is dan de prevalentie in de algemene populatie rond deze leeftijd. ⁵⁷⁵
• Constitutioneel eczeem: In een Nederlandse studie (vragenlijsten) naar alle 2.271 (ouders van) adolescenten met een verstandelijke beperking van de provincies Groningen en Drenthe blijkt de jaarprevalentie voor chronisch eczeem 4,3% te zijn ³³¹ . Bij mensen met het downsyndroom komen een aantal huidafwijkingen vaker voor zoals seborroïsch eczeem, maar constitutioneel eczeem lijkt niet significant vaker voor te komen dan in de algemene populatie. ³³⁰ , ³³²
• Contacteczeem: het is onbekend hoe vaak contacteczeem voorkomt bij mensen met een verstandelijke beperking. Contacteczeem samen met andere eczemen komen voor bij 5,7% van de mensen met een verstandelijke beperking. In Nederlands onderzoek naar gezondheidsproblemen bleek dit 2,2 keer vaker te zijn dan in de algemene bevolking ³²⁹ .
• Psoriasis: In een Nederlandse studie (vragenlijsten) naar alle 2.271 (ouders van) adolescenten met een verstandelijke beperking van de provincies Groningen en Drenthe blijkt de jaarprevalentie voor psoriasis 1,3% te zijn ³³³ . Bij het downsyndroom lijkt psoriasis niet significant vaker voor te komen dan in de algemene populatie (0,5% tot 8%). ³³⁰ , ³³²
• Huidinfecties: vooral voetschimmel komt bij volwassenen met een verstandelijke beperking vaker voor dan in de algemene populatie. In een Nederlands onderzoek werd een prevalentie gevonden van 19%, waarbij het hebben van een verminderde afweer en het dragen van orthopedisch schoeisel specifieke risicofactoren waren. ⁵⁷⁶ Hoe vaak de overige huidinfecties voorkomen is onbekend. Bij het downsyndroom worden meer infecties (o.a. scabiës) beschreven. ³³²
• Urticariae: het is onbekend hoe vaak urticariae voorkomen bij mensen met een verstandelijke beperking.