Scoliose, Zijdelingse verkromming van de rug

Wat is scoliose?

Een scoliose is een zijdelingse verkromming van de wervelkolom (ruggengraat). De ernst van de scoliose wordt afgemeten aan hoe scherp de hoek van de kromming (Cobbse hoek) is. Daarnaast draait bij scoliose de wervelkolom om haar as. De verdraaiing van de wervelkolom veroorzaakt op borsthoogte aan de rugzijde een bolling van de ribben. Die bolling wordt gibbus of bochel genoemd.

 

Welke klachten geeft een scoliose?

Een scoliose geeft - zeker bij kinderen - op zichzelf geen pijn, maar heeft wel een vermindering van de longwerking tot gevolg. Op latere leeftijd kan scoliose wel leiden tot pijn en vermoeidheid. Is de scoliose op latere leeftijd ontstaan, dan geeft zij vaak veel pijnklachten en bewegingsbeperkingen. Bij een heel ernstige scoliose kunnen longen en buikorganen bekneld raken.


Voor mensen met een verstandelijke beperking is het soms niet mogelijk om deze klachten kenbaar te maken. Het kan zijn dat de omgeving dan alleen een gedragsverandering opmerkt.

 

Hoe vaak komt een scoliose voor in de algemene bevolking?

Een idiopatische adolescente scoliose met een Cobbse hoek van 10 graden of meer is aanwezig bij 3%. Echter slechts 10% van deze mensen heeft behandeling nodig. 347

 

Hoe vaak komt een scoliose voor bij mensen met een verstandelijke beperking?

Scoliose komt bij 20-25% van de mensen met een cerebrale parese (spasticiteit) voor. Bij 50% van hen ontstaat dit voor het 10e levensjaar. 584  
Bij mensen met ernstige meervoudige beperkingen ligt de prevalentie nog hoger, zo’n 60%. 585

 

Verder wordt scoliose vaker gezien bij bepaalde syndromen, zoals het rettsyndroom (prevalentie 36% tot 100%, toenemend met de leeftijd 348 , 586 ), het prader-willisyndroom (15-43% bij kinderen  349 , 350 , 351 , 352  tot 78% bij volwassenen 587 ) en het Williamssyndroom (34%) 588 .

3% Algemene bevolking
Bij mensen met een verstandelijke beperking is dit niet bekend
60% Ernstig meervoudig beperkten

275

275

Scherl SA, Phillips W, Torchia MM. Clinical features, evaluation and diagnosis of adolescent idiopathic scoliosis. UpToDate, 14 April 2016.

Scherl SA, Phillips W, Torchia MM. Clinical features, evaluation and diagnosis of adolescent idiopathic scoliosis. UpToDate, 14 April 2016.

554

554

Braam W., Duinen-Maas M.J. van, Festen D.A.M., Gelderen, I. van, Huisman, S.A., Tonino, M.A.M. Medische zorg voor patiënten met een verstandelijke beperking. Uitgeverij Prelum, 2014.

Braam W., Duinen-Maas M.J. van, Festen D.A.M., Gelderen, I. van, Huisman, S.A., Tonino, M.A.M. Medische zorg voor patiënten met een verstandelijke beperking. Uitgeverij Prelum, 2014.

555

555

Rousseau MC, Mathieu S, Brisse C, Motawaj M, Grimont E, Auquier P, Billette de Villemeur T. Aetiologies, comorbidities and causes of death in a population of 133 patients with polyhandicaps cared for at specialist rehabilitation centres. Brain Inj. 2015;29(7-8):837-42.

Rousseau MC, Mathieu S, Brisse C, Motawaj M, Grimont E, Auquier P, Billette de Villemeur T. Aetiologies, comorbidities and causes of death in a population of 133 patients with polyhandicaps cared for at specialist rehabilitation centres. Brain Inj. 2015;29(7-8):837-42.

276

276

Huang TJ, Lubicky JP, Hammerberg KW. Scoliosis in Rett syndrome. Orthop Rev. 1994 Dec;23(12):931-7.

Huang TJ, Lubicky JP, Hammerberg KW. Scoliosis in Rett syndrome. Orthop Rev. 1994 Dec;23(12):931-7.

556

556

Anderson A, Wong K, Jacoby P, Downs J, Leonard H. Twenty years of surveillance in Rett syndrome: what does this tell us? Orphanet J Rare Dis. 2014 Jun 19;9:87.

Anderson A, Wong K, Jacoby P, Downs J, Leonard H. Twenty years of surveillance in Rett syndrome: what does this tell us? Orphanet J Rare Dis. 2014 Jun 19;9:87.

277

277

Butler JV, Whittington JE, Holland AJ, Boer H, Clarke D, Webb T. Prevalence of, and risk factors for, physical ill-health in people with Prader-Willi syndrome: a population-based study. Dev Med Child Neurol. 2002 Apr;44(4):248-55.

Butler JV, Whittington JE, Holland AJ, Boer H, Clarke D, Webb T. Prevalence of, and risk factors for, physical ill-health in people with Prader-Willi syndrome: a population-based study. Dev Med Child Neurol. 2002 Apr;44(4):248-55.

278

278

Vogels A, Fryns JP. Age at diagnosis, body mass index and physical morbidity in children and adults with the Prader-Willi syndrome. Genet Couns. 2004;15(4):397-404.

Vogels A, Fryns JP. Age at diagnosis, body mass index and physical morbidity in children and adults with the Prader-Willi syndrome. Genet Couns. 2004;15(4):397-404.

279

279

De Lind van Wijngaarden RFA, de Klerk LW, Festen DA, Hokken-Koelega AC. Scoliosis in Prader-Willi syndrome: prevalence, effects of age, gender, body mass index, lean body mass and genotype. Arch Dis Child. 2008 Dec;93(12):1012-6.

De Lind van Wijngaarden RFA, de Klerk LW, Festen DA, Hokken-Koelega AC. Scoliosis in Prader-Willi syndrome: prevalence, effects of age, gender, body mass index, lean body mass and genotype. Arch Dis Child. 2008 Dec;93(12):1012-6.

280

280

Odent T, Accadbled F, Koureas G, Cournot M, Moine A, Diene G, Molinas C, Pinto G, Tauber M, Gomes B, de Gauzy JS, Glorion C. Scoliosis in patients with Prader-Willi Syndrome. Pediatrics. 2008 Aug;122(2):e499-503.

Odent T, Accadbled F, Koureas G, Cournot M, Moine A, Diene G, Molinas C, Pinto G, Tauber M, Gomes B, de Gauzy JS, Glorion C. Scoliosis in patients with Prader-Willi Syndrome. Pediatrics. 2008 Aug;122(2):e499-503.

557

557

Laurier V, Lapeyrade A, Copet P, Demeer G, Silvie M, Bieth E, Coupaye M, Poitou C, Lorenzini F, Labrousse F, Molinas C, Tauber M, Thuilleaux D, Jauregi J. Medical, psychological and social features in a large cohort of adults with Prader-Willi syndrome: experience from a dedicated centre in France. J Intellect Disabil Res. 2015 May;59(5):411-21.

Laurier V, Lapeyrade A, Copet P, Demeer G, Silvie M, Bieth E, Coupaye M, Poitou C, Lorenzini F, Labrousse F, Molinas C, Tauber M, Thuilleaux D, Jauregi J. Medical, psychological and social features in a large cohort of adults with Prader-Willi syndrome: experience from a dedicated centre in France. J Intellect Disabil Res. 2015 May;59(5):411-21.

558

558

Damasceno ML, Cristante AF, Marcon RM, Barros Filho TE. Prevalence of scoliosis in Williams-Beuren syndrome patients treated at a regional reference center. Clinics (Sao Paulo). 2014 Jul;69(7):452-6.

Damasceno ML, Cristante AF, Marcon RM, Barros Filho TE. Prevalence of scoliosis in Williams-Beuren syndrome patients treated at a regional reference center. Clinics (Sao Paulo). 2014 Jul;69(7):452-6.