Botbreuk

Wat zijn fracturen?

Fracturen zijn botbreuken.

Welke klachten geven fracturen?

Fracturen geven de volgende klachten: pijn, bewegingsbeperking en standafwijking of zelfs een delirant beeld. Bij mensen met een verstandelijke beperking komt het met regelmaat voor dat een fractuur niet of pas heel laat herkend wordt. ⁵⁹¹

Voor mensen met een verstandelijke beperking is het soms niet mogelijk om de pijnklacht kenbaar te maken. Het kan zijn dat de omgeving dan alleen een gedragsverandering en een bewegingsbeperking opmerkt.

Hoe vaak komt een fractuur voor in de algemene bevolking?

Per jaar ziet de huisarts 0,91% van zijn patiënten met een fractuur. ³⁶⁷
Dit getal is een onderschatting, aangezien de fracturen waarmee mensen rechtsreeks naar het ziekenhuis gaan, niet meegeteld zijn.

Hoe vaak komt een fractuur voor bij mensen met een verstandelijke beperking?

Fracturen komen 1,8 tot 3,4 keer zo vaak voor bij mensen met een verstandelijke beperking als bij de algemene bevolking. ³⁶⁸ , ³⁶⁹ , ³⁷⁰

In een follow-up onderzoek kwamen fracturen vaker voor bij mannen dan bij vrouwen en voornamelijk in de perifere lichaamsdelen (armen/benen). ³⁷⁰

In groot en recent Iers onderzoek onder ouderen met een verstandelijke beperking had 20% van hen ooit een fractuur gehad. Mannen en vrouwen kregen even vaak fracturen. Mensen met epilepsie en mensen die anti-epileptica gebruikten hadden een hoger risico op facturen. ⁵⁹³

In de Nederlandse GOUD-studie kreeg tijdens 3 jaar follow-up 25% van de ouderen met een verstandelijke beperking een fractuur. ⁵⁹²

In een dossieronderzoek onder vrouwen met een verstandelijke beperking die niet in een instelling wonen, had 32% fracturen gehad op volwassen leeftijd. Hiervan had 3,51% een heupfractuur gehad en 84,2% betrof de uiteinden van de ledematen. Risicofactoren voor fracturen waren anti-epilepticagebruik, oudere leeftijd en het post-menapauzaal zijn. Maar ook al op jongere leeftijd moet je bij deze doelgroep alert zijn op fracturen.
Mensen geven niet altijd goed pijn aan of lopen door met fracturen, waardoor de diagnostiek en behandeling moeizamer zijn. ³⁷¹

Uit ander onderzoek onder mensen met een verstandelijke beperking in een instelling bleken fracturen aan de uiteinden van de ledematen een groot probleem, met een incidentie van 7,3%. ³⁷²

In Nederlands onderzoek naar gezondheidsproblemen bij mensen met een verstandelijke beperking werd gevonden dat 5,0% een onderbeenfractuur had gehad. Dit is 2,8 keer zo vaak als de 1,9% in de algemene bevolking. ³⁶⁹

In Nederlands onderzoek werd gekeken naar de tijdsduur tussen een trauma en het vast stellen van de fractuur. De gemiddelde tijdsduur tussen een trauma en het vaststellen van een fractuur was 59,2 uur. Als de groep gesplitst werd in een groep waarbij de fractuur snel werd vast gesteld en een waar de fractuur pas laat werd vastgesteld, dan bedroeg in de snelle groep de mediane tijdsduur 13 uur en in de groep met de lange tijdsduur 28 uur. Factoren geassocieerd met een verlengde tijdsduur waren: een fractuur in een nekwervel, het hebben van een ernstige tot zeer ernstige verstandelijke beperking, het non-verbaal communiceren van de cliënt met de begeleiding en het hebben van autisme. Factoren geassocieerd met een kortere tijdsduur waren het hebben van zowel pijn, functiebeperking én uiterlijke kenmerken van de fractuur, lokalisatie aan bovenarm/bovenbeen en het hebben van een lichte verstandelijke handicap. ⁵⁹¹