Suikerziekte

Wat is diabetes mellitus?

Diabetes mellitus (kortweg diabetes) is een stoornis waarbij de hoeveelheid suiker in het bloed (het glucosegehalte) te hoog is. Er zijn verschillende vormen van diabetes. De meest voorkomende zijn diabetes type 1 (vroeger kinderdiabetes, 10% van de gevallen) en type 2 (vroeger ouderdomsdiabetes, 90% van de gevallen). De belangrijke risicofactoren voor het ontwikkelen van type 2 diabetes zijn ernstig overgewicht, een vetverdeling rondom het middel, gebrek aan lichamelijke activiteit en een verkeerde voeding. Ook genetische aanleg speelt een rol.

Welke klachten geeft diabetes mellitus?

Mensen met een verhoogd glucosegehalte merken dat vaak niet. Sommigen krijgen klachten zoals veel moeten plassen, dorst, moeheid en gewichtsverlies. Ook kan er jeuk zijn of huidafwijkingen: slecht genezende wondjes en infecties van de huid. Diabetes kan op den duur problemen aan de ogen, het zenuwweefsel en de bloedvaten veroorzaken. Daardoor kunnen verschijnselen optreden als slechter zien, pijn en tintelingen in armen en benen, loopproblemen, seksuele stoornissen, hart- en vaatziekten zoals angina pectoris (pijn op de borst), een hartinfarct of een beroerte.

Voor mensen met een verstandelijke beperking is het soms niet mogelijk om genoemde klachten kenbaar te maken. Het kan zijn dat de omgeving dan alleen een gedragsverandering opmerkt.

Hoe vaak komt diabetes voor in de algemene bevolking?

Er zijn 740.000 Nederlanders (4,5% van de algemene bevolking) van wie bekend is dat ze diabetes hebben. Het aantal mensen met diabetes bij wie de diagnose nog niet is gesteld, is minstens 250.000. In totaal zijn er in Nederland dus zo'n miljoen mensen met diabetes (6%). Negen op de tien mensen met diabetes hebben diabetes type 2. De prevalentie bij 1 tot 14 jarigen is ongeveer 0,3%, bij 50 jarigen 4% en bij 70 jarigen ongeveer 15%. Bij niet-westerse etnische minderheidsgroepen (Turken, Marokkanen, Surinamers) is de prevalentie 2 tot 4 maal hoger. ⁸⁸

Bij ouderen (50-70 jarigen) is de prevalentie van diabetes 9,1%. ⁴⁶⁷

Hoe vaak komt diabetes voor bij mensen met een verstandelijke beperking?

In een Nederlands onderzoek onder 470 mensen met een verstandelijke beperking van 50 jarigen en ouder bleek een prevalentie voor diabetes van 8,7%. ⁸⁹

Onder 611 deelnemers van de Nederlandse GOUD-studie van ouderen (50+) met een verstandelijke beperking was de prevalentie van diabetes 12,6%, wat net niet significant hoger was dan de prevalentie in de algemene populatie. Vooral mensen met een lichtere verstandelijke beperking die meer zelfstandig woonden en meer onafhankelijk waren wat betreft dagelijkse vaardigheden (boodschappen doen, koken), mensen met een hogere leeftijd en mensen met obesitas hadden vaker diabetes. Mensen met Down syndroom hebben minder vaak diabetes. ⁴⁶⁸

In het Europese POMONA onderzoek (vragenlijsten) onder een gelegenheidssteekproef van 1.269 volwassenen met een verstandelijke beperking had 4,3% diabetes. ⁹⁰

In een onderzoek onder 290 mensen met een verstandelijke beperking in New York bleek 4,5% diabetes te hebben. ⁹¹

In een ander Amerikaans onderzoek onder 5.960 volwassen met een verstandelijke beperking had 11,2% diabetes. ⁹²

Bij een groot Australisch onderzoek (vragenlijsten) onder 2.540 (verzorgers/ ouders van) mensen met een verstandelijke beperking bleek 5% van de respondenten bekend te zijn met diabetes. ⁹³