Schildklieraandoening

Wat is een schildklieraandoening?

De schildklier is de grootste hormoonklier van het lichaam en geeft het schildklierhormoon (thyroxine) af aan het bloed. De belangrijkste functie van dit hormoon is het regelen van de stofwisselingssnelheid binnen het lichaam. Daarnaast zijn de hormonen nodig voor het normaal functioneren van de hersenen. Een schildklier kan te veel of te weinig hormonen aanmaken.

Welke klachten geeft een schildklieraandoening?

Wanneer de schildklier te veel hormonen aanmaakt, is de stofwisseling versneld. Dit heet een hyperthyreoïdie. Klachten die dan kunnen optreden, zijn warme handen, zweten, gewichtsverlies, een snelle pols en rusteloosheid/gejaagdheid. Het tegengestelde treedt op bij een hypothyreoïdie. De schildklier maakt dan te weinig hormonen aan waardoor de stofwisseling te langzaam is. Er kunnen dan verschijnselen optreden als koude voeten, droge huid, trage polsslag, toename van het lichaamsgewicht, obstipatie en vermoeidheid.

Voor mensen met een verstandelijke beperking is het soms niet mogelijk om genoemde klachten kenbaar te maken. Het kan zijn dat de omgeving dan alleen een gedragsverandering opmerkt.

Hoe vaak komt een schildklieraandoening voor in de algemene bevolking?

In de algemene bevolking is de prevalentie van hyperthyreoidie 0,8% en van hypothyreoidie 2,4%. Bij elkaar is dit 3,2%. Beide aandoeningen komen vijf keer zo vaak bij vrouwen voor dan bij mannen en de prevalenties nemen toe met de leeftijd. ⁹⁴

Hoe vaak komt een schildklieraandoening voor bij mensen met een verstandelijke beperking?

In de Australische studie van Beange onder 202 mensen met een verstandelijke beperking bleek er bij bloedonderzoek een prevalentie van schildklieraandoeningen van 12% te zijn. ⁹⁵

In Nederlands onderzoek onder 946 mensen met een verstandelijke beperking zonder bekende schildklieraandoening (mensen die al behandeld werden voor schildklieraandoeningen werden dus uitgesloten) werd een prevalentie van niet eerder ontdekte hypothyreoïdie van 5,2% en hyperthyreoïdie van 2,8% gevonden. Het gebruik van anti-epileptica is van invloed op de schildklierfuncties. ⁴⁶⁹
In het Europese POMONA onderzoek (vragenlijsten) onder een gelegenheidssteekproef van 1.269 volwassenen met een verstandelijke beperking had 8% een schildklieraandoening. ⁹⁶

Er is vooral onderzoek gepubliceerd over schildklieraandoeningen bij mensen met het downsyndroom. Bij een Amerikaanse studie onder 1.371 volwassenen met een verstandelijke beperking had 15% van alle deelnemers met het downsyndroom een hypothyreoidie. ⁹⁷

De lifetime-prevalentie van hypothyreoidie bij mensen met het downsyndroom is 25 tot 30%. ⁹⁸

Een grote studie in Spanje onder 1.832 mensen met het downsyndroom liet een lifetime-prevalentie voor hyperthyreoidie zien van 0,65%. ⁹⁹

Naast het downsyndroom gaan ook andere syndromen gepaard met een hogere prevalentie voor schildklieraandoeningen zoals het turnersyndroom en het congenitale rubellasyndroom. ^{98 470}