Eenzijdige voeding

Wat is eenzijdige voeding?

Voeding levert zowel macrovoedingsstoffen (eiwitten, vetten en koolhydraten) als microvoedingsstoffen (vitamines, mineralen en sporenelementen). Eenzijdige voeding biedt te weinig voedingsstoffen.

 

Welke klachten geeft eenzijdige voeding?

Een ongezond voedingspatroon is een belangrijke risicofactor voor een aantal chronische ziekten. De gezondheid loopt het meest achteruit door het eten van te weinig vis en fruit. Het eten van teveel vet verhoogt het risico op hart- en vaarziekten. Een ijzertekort geeft klachten als bloedarmoede. Tekorten aan microvoedingsstoffen veroorzaken bij bepaalde risicogroepen ziekten.

 

Bijvoorbeeld een vitamine K tekort bij pasgeborenen (tot 3 maanden), een vitamine B12 tekort bij veganisten en alcoholisten, een foliumzuurtekort bij vrouwen rond de conceptie. Vitamine D tekort kan optreden bij jonge kinderen, mensen met een donkere huidskleur, mensen die onvoldoende buitenkomen, vrouwen die zwanger zijn of borstvoeding geven, vrouwen die een sluier dragen, vrouwen vanaf 50 jaar en mannen vanaf 70 jaar. Een tekort aan vitamine D kan leiden tot osteoporose, een verhoogd risico op botbreuken, spierzwakte en immuunstoornissen.

 

Hoe vaak komt eenzijdige voeding voor in de algemene bevolking?

Slechts een klein deel van de bevolking voldoet aan de WHO aanbeveling van twee keer per week vis, vrijwel niemand haalt de aanbeveling van 200 gram groente per dag en slechts 7% eet twee stuks fruit. 114

 

Hoe vaak komt eenzijdige voeding voor bij mensen met een verstandelijke beperking?

Uit een Nederlands onderzoek onder 470 mensen in Nederland met een verstandelijke beperking van 50 jaar en ouder bleek 98,9% niet te voldoen aan het WHO advies voor voldoende inname van vis, groente en fruit. 115


Bij een groot Australisch onderzoek (vragenlijsten) onder 2.540 verzorgers/ ouders van mensen met een verstandelijke beperking bleek 18% van de respondenten te maken te hebben met eenzijdige voeding. 116


Mensen met een verstandelijke beperking hebben een grotere kans op Vitamine D tekort, ijzer tekort en Vitamine B12 tekort. 117


In een Fins onderzoek onder 138 volwassen met een verstandelijke beperking werden bij 78% te lage (minder dan 50 nmol/L 25-OH-vitamine D) bloedwaardes voor vitamine D gevonden. 118


In het Nederlandse GOUD-onderzoek is de voeding bestudeerd met de MNA lijst (Mini Nutritional Assessment). Deze lijst blijkt betrouwbaar en effectief te zijn om de voeding mee in kaart te brengen voor ouderen met een verstandelijke beperking als deze ingevuld wordt door begeleiders of verzorgers, maar niet door de mensen met een verstandelijke beperking zelf. 477


Uit onderzoek met deze lijsten komt dat 69% onvoldoende calorieën binnen krijgt, 98% niet voldoet aan de adviezen voor vezelverbruik, 90% teveel verzadigd vet gebruikt en 30% te weinig eiwitten gebruikt, met het risico op versneld spiermassa- en spierkrachtverlies en zodoende meer risico op verlies van zelfstandigheid. 478


Uit Nederlands onderzoek onder kinderen met een ernstige meervoudige beperking blijkt dat ondervoeding niet per se gerelateerd is aan de hoeveelheid calorie-intake, maar meer aan persoonskenmerken. Meisjes, oudere kinderen, mobiele kinderen en in mindere mate kinderen zonder sondevoeding hebben vaker een minder goede voedingstoestand, wat o.a. te maken heeft met energieverbruik van deze kinderen. 479

100% Algemene bevolking
99% Mensen met een verstandelijke beperking

42

42

Busch MCM (RIVM), Breedveld BC (Voedingscentrum). Wat zijn de effecten? In: Volksgezondheid Toekomst Verkenning, Nationaal Kompas Volksgezondheid 2009. Bilthoven: RIVM, <http://www.nationaalkompas.nl> Preventie\ Gericht op gezondheidsdeterminanten\ Preventie gericht op leefstijl\ Voeding. Vanaf medio 2016 beschikbaar op www.volksgezondheidenzorg.info.

Busch MCM (RIVM), Breedveld BC (Voedingscentrum). Wat zijn de effecten? In: Volksgezondheid Toekomst Verkenning, Nationaal Kompas Volksgezondheid 2009. Bilthoven: RIVM, <http://www.nationaalkompas.nl> Preventie\ Gericht op gezondheidsdeterminanten\ Preventie gericht op leefstijl\ Voeding. Vanaf medio 2016 beschikbaar op www.volksgezondheidenzorg.info.

43

43

De Winter CF, Magilsen KW, van Alfen JC, Penning C, Evenhuis HM. Prevalence of cardiovascular risk factors in older people with intellectual disability Am J Intellect Dev Disabil. 2009 Nov;114(6):427-36

De Winter CF, Magilsen KW, van Alfen JC, Penning C, Evenhuis HM. Prevalence of cardiovascular risk factors in older people with intellectual disability Am J Intellect Dev Disabil. 2009 Nov;114(6):427-36

44

44

Koritsas S, Iacono T. Secondary conditions in people with developmental disability. Am J
Intellect Dev Disabil. 2011 Jan;116(1):36-47

Koritsas S, Iacono T. Secondary conditions in people with developmental disability. Am J
Intellect Dev Disabil. 2011 Jan;116(1):36-47

45

45

Lennox N. Nutritional Disorders. In: Management Guidelines Developmental Disability. Version 2 2005. ISBN 0-9757393-1-X. P 163-173

Lennox N. Nutritional Disorders. In: Management Guidelines Developmental Disability. Version 2 2005. ISBN 0-9757393-1-X. P 163-173

46

46

Kilpinen-Loisa P, Arvio M, Ilvesmäki V, Mäkitie O. Vitamin D status and optimal supplementation in institutionalized adults with intellectual disability. JIDR Volume 53, Issue 12, Date: December 2009, Pages: 1014-1023

Kilpinen-Loisa P, Arvio M, Ilvesmäki V, Mäkitie O. Vitamin D status and optimal supplementation in institutionalized adults with intellectual disability. JIDR Volume 53, Issue 12, Date: December 2009, Pages: 1014-1023

447

447

Bastiaanse LP, Vlasveld G, Penning C, Evenhuis HM. Feasibility and reliability of the Mini Nutritional Assessment (MNA) in older adults with intellectual disabilities.J Nutr Health Aging. 2012;16(9):759-62

Bastiaanse LP, Vlasveld G, Penning C, Evenhuis HM. Feasibility and reliability of the Mini Nutritional Assessment (MNA) in older adults with intellectual disabilities.J Nutr Health Aging. 2012;16(9):759-62

448

448

Evenhuis, HM (red). Gezond ouder met een verstandelijke beperking. Resultaten van de GOUD-studie 2008-2013. Wetenschappelijk rapport. 2014, Erasmus MC

Evenhuis, HM (red). Gezond ouder met een verstandelijke beperking. Resultaten van de GOUD-studie 2008-2013. Wetenschappelijk rapport. 2014, Erasmus MC

449

449

Calis EA, Veugelers R, Rieken R, Tibboel D, Evenhuis HM, Penning C. Energy intake does not correlate with nutritional state in children with severe generalized cerebral palsy and intellectual disability.Clin Nutr. 2010 Oct;29(5):617-21

Calis EA, Veugelers R, Rieken R, Tibboel D, Evenhuis HM, Penning C. Energy intake does not correlate with nutritional state in children with severe generalized cerebral palsy and intellectual disability.Clin Nutr. 2010 Oct;29(5):617-21