Reflux, Gastro-oesofageale reflux

Wat is reflux?

Wat we eten en drinken komt via de slokdarm (oesofagus) in onze maag terecht. Waar de slokdarm in de maag uitkomt, zorgt een ronde sluitspier ervoor dat er niets vanuit de maag in de slokdarm komt. Dit is belangrijk, omdat maagzuur de slokdarm kan beschadigen. Als de verbinding tussen maag en slokdarm afwijkt, komt er maagzuur in de slokdarm. Dit wordt gastro-oesofagale reflux genoemd. Het maagzuur kan het slijmvlies van de slokdarm beschadigen en een ontstekingsreactie veroorzaken.

Risicofactoren voor reflux zijn overgewicht, roken, consumptie van vet, chocola, alcohol, koffie en bepaalde geneesmiddelen. Bij mensen met een verstandelijke beperking blijkt reflux tevens vaker voor te komen bij mensen met scoliose, spasticiteit, anti-epileptica gebruik, gebruik van benzodiazepinen en een IQ onder de 35. ²⁸¹

Welke klachten geeft refluxziekte?

De voornaamste klacht van mensen met gastro-oesofagale reflux is 'brandend maagzuur' ofwel 'zuurbranden'. Het zuur dat de slokdarm binnenkomt, veroorzaakt een brandend gevoel midden in de borst. Deze pijn kan erger worden als iemand gaat liggen.

Uit een systematische literatuur review blijkt dat er waarschijnlijk een relatie is tussen gastro-oesofagale reflux ziekten en gedragsproblemen zoals zelfbeschadigend gedrag, rumineren en agitatie. ²⁸²

In onderzoek ²⁸¹ werden bij mensen met een verstandelijke beperking de volgende aanvullende symptomen gevonden: braken, bloed braken, rumineren en somberheid.

Door langdurige irritatie en ontsteking kan er ook littekenvorming ontstaan die een vernauwing geeft, een strictuur. Soms tast deze de flexibiliteit van de slokdarm aan, waardoor er slikproblemen ontstaan. Ook kan er verandering van het slijmvlies optreden welke kan ontaarden in een kwaadaardige tumor: men spreekt bij deze verandering van een Barrett-oesofagus.

Alarmsymptomen van reflux zijn bloedbraken, bloed bij de ontlasting en maagklachten in combinatie met aanhoudend braken, passagestoornissen (eten kan niet door slokdarm/ maag), ongewild gewichtsverlies of bloedarmoede. ²⁸³

Voor mensen met een verstandelijke beperking is het soms niet mogelijk om deze pijnklacht kenbaar te maken. Het kan zijn dat de omgeving dan alleen een gedragsverandering opmerkt.

Hoe vaak komt reflux voor in de algemene bevolking?

Gastro-oesofageale reflux kan bij gezonde mensen af en toe voorkomen: er komt dan gedurende korte tijd slechts een zeer kleine hoeveelheid zuur in de slokdarm. De prevalentie van reflux in de huisartsenpraktijk is 0,8%. ²⁸³  

Hoe vaak komt reflux voor bij mensen met een verstandelijke beperking?

Uit het onderzoek van Böhmer, uitgevoerd onder mensen met een verstandelijke beperking wonend in instellingen in Nederland en België, blijkt dat reflux bij 48,2% voorkomt, slokdarmontsteking bij 33,4%, Barrett-oesofagus bij 4,7%, een strictuur van de slokdarm bij 1,3%. ²⁸¹

Bij mensen met een verstandelijke beperking, opgenomen vanwege een psychiatrische ziekte werd een prevalentie van 38% van gastro-oesofageale reflux gevonden. ⁵⁵²   

In Nederlands onderzoek onder ouderen met een verstandelijke beperking was 20% bekend met reflux-ziekte. ⁵⁵³

Reflux komt vaker voor bij mensen met scoliose, spasticiteit, anti-epileptica gebruik, gebruik van benzodiazepinen en een IQ onder de 35. ^{281   554}